(Cadn.com.vn) - Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, khoảng gần một tháng trở lại đây, nhiều thương lái Trung Quốc tăng cường thu mua khối lượng lớn tôm tươi (chưa qua chế biến, chưa cấp đông) từ các tỉnh miền Trung và Đồng Bằng Sông Cửu Long rồi ướp đá vận chuyển về Trung Quốc. Đây là những dấu hiệu bất thường, có nhiều khả năng mang mục đích phá hoại kinh tế, mà cụ thể là làm xấu đi hình ảnh con tôm Việt Nam?

Thống kê sơ bộ mỗi ngày có khoảng 300 tấn tôm tươi nguyên liệu được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc qua các cửa khẩu. Nếu trước đây, các thương lái chỉ thu mua tôm cỡ 80 con/kg trở lên thì nay tôm cỡ nhỏ chỉ 150 con/kg cũng được thu gom để xuất sang Trung Quốc. Điều đáng nói là các thương lái này không mua với giá cố định mà mua với tinh thần giá cao hơn giá mà các DN Việt Nam trả, với bất kỳ giá nào miễn là cao hơn giá của các DN Việt Nam.

Các thương nhân này đang mua tập trung sang cả các size tôm cỡ nhỏ và các thương nhân thường là người Việt Nam, chủ hàng không xuất hiện. VASEP cho rằng, tình trạng trên sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến xuất khẩu tôm Việt Nam, gây rối loạn thị trường tôm nguyên liệu... Đặc biệt, việc thu mua này khiến nguy cơ không kiểm soát được về chất lượng, nhất là kháng sinh và tạp chất làm ảnh hưởng tiềm tàng đến hình ảnh tôm Việt Nam và những thương lái này không những không quan tâm đến kiểm soát kháng sinh trong tôm nguyên liệu mà còn bơm chích tạp chất có mục đích.

Trước thực trạng đó, VASEP đã có Công văn số 193/2013/CV-VASEP gửi Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương, Tổng cục Thủy sản đề xuất phương án đánh thuế xuất khẩu cho các mặt hàng tôm xuất khẩu tươi để áp dụng đối với xuất khẩu tôm tươi. Đề xuất được đưa ra là động thái nhằm hạn chế tác động tiêu cực của việc thương lái tổ chức đẩy mạnh thu mua tôm nguyên liệu tươi đưa sang Trung Quốc. Trước đó, VASEP cũng đã gửi Công văn số 181 tới các đơn vị trên phản ánh về việc thương lái tổ chức đẩy mạnh thu mua tôm nguyên liệu tươi đưa sang Trung Quốc và đề nghị các cơ quan này có biện pháp hữu hiệu, kịp thời ngăn chặn và hạn chế thiệt hại cho người nuôi và doanh nghiệp thủy sản.

VASEP đề nghị Bộ NN&PTNT, Bộ Công Thương, Tổng cục Thủy sản sớm có các biện pháp hữu hiệu để kịp thời tăng cường công tác quản lý thị trường tại các địa phương. Sau phản ánh của VASEP, Tổng cục Thủy sản cũng đã có  công văn gửi Sở NN&PTNT các tỉnh, thành phố ven biển đề nghị cảnh báo tới cơ sở nuôi tôm khi xuất bán tôm thương phẩm. Đồng thời, khuyến cáo người nuôi tôm thận trọng với các thương lái khi mời chào với giá cao, không yêu cầu kiểm soát chất lượng và kích cỡ tôm thu hoạch. Người nuôi tôm nên tìm hiểu về tư cách pháp nhân của thương lái thu mua thông qua các cơ quan chức năng. Nếu phát hiện các thương lái chưa được phép hoạt động kinh doanh tại Việt Nam cần báo ngay cho cơ quan quản lý để kịp thời xử lý theo quy định.

Đề xuất phương án đánh thuế xuất khẩu cho các mặt hàng tôm xuất khẩu tươi nếu được chấp thuận thì đó cũng chỉ là biện pháp tình thế. Về lâu dài, để bảo vệ hình ảnh con tôm Việt Nam, các nhà chuyên môn, ngành chức năng phải có phương án điều hành tổng thể, sát sườn để tránh rơi vào thế bị động khi cứ đề xuất, ban hành những công văn nhằm đối phó trước những tác động tiêu cực như thế này.

C.T